Lato trwa i mam nadzieję, że wielu z Was skusi się w tym roku na tureckie wakacje. Dla części z Was pewnie właśnie takie trwają. Każdemu może przydać się garść podstawowych zwrotów grzecznościowych – możecie usłyszeć je na ulicach, targach, w restauracjach, warto nadstawić na nie ucha, przysłuchać się w jakich sytuacjach są używane i w końcu odważyć się je wykorzystać 🙂
Jeśli przed przejściem dalej chcecie przypomnieć sobie zasady tureckiej wymowy – zaglądnijcie tutaj.
Tureckie powitania i pożegnania
Merhaba! i Selam! – są to dwa podstawowe, znane chyba wszystkim, tureckie powitania. Słówka neutralne, tłumaczone najczęściej jako polskie „cześć”. Warto więc dodać, że w przeciwieństwie do „cześć” nie jest ono kojarzone tylko z użyciem wśród bliskich znajomych, rodziny. Możemy w ten sposób przywitać się z osobą starszą, ze swoim przełożonym, z panią sprzedawczynią w sklepie i nie będzie to uznane za obraźliwe czy nie na miejscu. Słysząc to powitanie możemy odpowiedzieć to samo: Merhaba! lub Selam!
Günaydın! (gün – dzień, aydın – błyszczący)
– Dzień dobry!, które wykorzystujemy rano, do godziny 9-10. Aby zapamiętać, że stosujemy je wczesnym rankiem warto przetłumaczyć sobie dosłownie jako coś w rodzaju „Dzień rozbłysnął”. Słysząc to powitanie odpowiadamy tak samo: Günaydın!
İyi günler! (iyi – dobry, gün – dzień + sufiks liczby mnogiej -ler / -lar)
– możemy użyć zarówno na powitanie jak i pożegnanie. W pierwszym przypadku będzie to neutralne Dzień dobry!, w drugim – Do widzenia! / Miłego dnia!, ponieważ dosłownie zwrot ten możemy przetłumaczyć jako 'dobrych dni’. Odpowiadamy: İyi günler!
İyi akşamlar! (akşam – wieczór)
– również do wykorzystania jako powitanie i pożegnanie, tj. Dobry wieczór! lub Do widzenia! / Miłego wieczoru! (dosł. 'dobrych wieczorów’). Odpowiadamy: İyi akşamlar!
İyi geceler! (gece – noc)
– najczęściej wykorzystywane jako Dobranoc! w kontekście „idę spać więc dobranoc”, ale, tak jak w języku polskim, możemy także stosować je jako pożegnanie jeśli rozstajemy się o późnej godzinie: Do widzenia! Dobranoc! (dosł. 'dobrych nocy’). Odpowiadamy: İyi geceler!
To były najprostsze tureckie powitania i – jak widzicie – pożegnania zarazem. Przy okazji nauczyliście się przymiotnika 'dobry’ czyli iyi, trzech rzeczowników: gün, akşam, gece oraz dwupostaciowego sufiksu liczby mnogiej -lar/-ler (gün – dzień, günler – dni; skojarzcie sobie z angielskim -(e)s ). Proste, prawda? 🙂
Hoş geldiniz!
Wchodząc do sklepu często zamiast İyi günler! czy Merhaba! usłyszycie moje ulubione powitanie:
– Hoş geldiniz!,
na które – aby zrobić dobre wrażenie na sprzedawcy i uzyskać dobrą pozycję startową do obowiązkowego targowania się odpowiedzcie:
– Hoş bulduk!
Taką wymianę zdań przetłumaczyć możemy dosłownie na:
– Miło, że Pan/Pani/Państwo przyszli.
– Miło, że się tu znaleźliśmy.
Oczywiście w użyciu praktycznym jest to zwykłe „Dzień dobry! – Dzień dobry!”. Myślę, że niewielu użytkowników języka tureckie skupia się na „poetyckim” znaczeniu dosłownym tego powitania. Jednak ucząc się jakichkolwiek zwrotów tureckich, szczególnie jeśli korzystacie z rozmówek lub internetowych maszynek tłumaczeniowych, polecam Wam sprawdzanie dosłownego znaczenia wszystkich słówek z danego zwrotu, aby nie strzelić gafy, wybrać powitanie odpowiednie do okazji, dostosować formę osobową pojawiającego się czasownika, itp. (np. jeśli jesteśmy z kimś na 'ty’ to przywita nas w formie Hoş geldin! zamiast Hoş geldiniz!. Odpowiemy zawsze: Hoş bulduk!.)
Hoş geldiniz! zobaczycie też w Turcji na tablicach informacyjnych np. na lotnisku lub przy drodze, przy wjazdach do miast, w znaczeniu „Witajcie”.
Z tego powitania zapamiętajcie: przymiotnik/przysłówek hoş – miły, miło (przy okazji zauważcie płynne przechodzenie tureckich słówek z jednej kategorii gramatycznej w inną, tutaj przymiotnik-przysłówek) oraz dwa czasowniki: gelmek – przychodzić, przyjeżdżać, przybywać; bulmak – znaleźć, znajdować.
Görüşürüz!
A do pożegnań, oprócz wspomnianych wyżej İyi günler!, İyi akşamlar!, İyi geceler! dodajmy jeszcze popularne dwa:
– Görüşürüz! oraz Görüşmek üzere! – znaczą to samo: Do zobaczenia! Pierwszy jest formą czasownikową w 1 osobie liczby mnogiej, tj. dosłownie 'Zobaczymy się’, druga forma jest natomiast bezosobowa. Przy okazji zapamiętajcie czasownik: görüşmek – widzieć się (wzajemnie) i dodajcie do niego bardziej przydatny: görmek – widzieć (kogoś, coś).
– Hoşça kalın! – Do widzenia! jeśli jesteśmy z kimś na Pan/Pani; jeśli na 'ty’ to powiemy Hoşça kal!
W odpowiedzi możecie usłyszeć ten sam zwrot lub:
– Güle güle! (lub Görüşürüz czy İyi günler/akşamlar/geceler).
Z tej „pary” zapamiętajcie hoşça – miło oraz kalmak – zostawać, pozostawać i gülmek – śmiać się.
İyi dersler! 🙂
W tej lekcji napisane jest, że miło to hoş, a niżej, że hoşça. Czym to się różni?
Dzięki za pytanie 🙂 hoş może występować w funkcji zarówno przysłówka (miło, przyjemnie) jak i przymiotnika (miły, przyjemny), a hoşça to tylko przysłówek (miło, przyjemnie). Selamlar!
jak by był jeszcze zapis fonetyczny.
??
jak to wymWiac?
Wszystko o wymowie jest tutaj: http://turecki.edu.pl/turecki-alfabet-wymowa/ 🙂
Super lekcja….dzięki